Kolektory słoneczne pozwalają na pozyskiwanie i przetworzenie energii słonecznej w energię cieplną niezbędną do ogrzania ciepłej wody użytkowej i ogrzania mieszkania. Promienie słoneczne padające na płytę kolektora zostają częściowo zaabsorbowane dzięki umieszczeniu we wnętrzu kolektora odpowiedniego absorbera. Wykonany jest on najczęściej z blachy miedziowej lub aluminiowej, do której przymocowane są rurki w których to przepływa czynnik niezamarzający taki jak solanka lub glikol. Całość jest pokryta warstwą wysoko-selektywną, czyli taką, która posiada bardzo wysoki współczynnik absorpcji dla promieniowania słonecznego oraz niski współczynnik jego emisji. W celu uniknięcia dodatkowych strat ciepła, powierzchnię pokrywa się specjalnym izolatorem o niskim współczynniku przewodności jak np. wełna mineralna i polistyren porowaty.
Ze względu na budowę, kolektory dzieli się na płaskie lub skupiające. Ze względu na rodzaj czynnika roboczego – na cieczowe, powietrzne i cieczowo – powietrzne.
Typowa instalacja kolektorowa jest układem bardzo podobnym do systemu centralnego ogrzewania, przy czym rolę podgrzewacza spełnia w naszym układzie właśnie kolektor. Czynnik grzewczy jest przepompowywany przez pompę cyrkulacyjną z kolektora do zbiornika, gdzie ciepło jest oddawane w dolnej jego części, powracając następnie ochłodzony z powrotem do kolektora. Pracą pompy steruje układ mikroprocesorowy, który czuwa nad prawidłowym działaniem całej instalacji solarnej. Czujniki temperatury umieszczone w kolektorze i zbiorniku dostarczają cały czas danych o temperaturze. Układ elektroniczny zapobiega odwróceniem zasady działania, gdzie po zajściu słońca ciepło ze zbiornika przekazywane byłoby do zimnego już kolektora. Sprawność układu solarnego zależy w dużej mierze od jakości wymiennika ciepła w zbiorniku oraz pojemności samego zbiornika w myśl zasady im większy zbiornik tym większa sprawność układu.
Najczęściej płyty solarne umieszczone są na dachu pod odpowiednim kątem zależnym od kąta padania promieni słonecznych lub na odpowiednim stelażu zamocowanym tuż nad dachem. Zdarzają się również instalację na stelażu przestrzennym, (w przypadku gdy instalacja kolektora na dachu od strony południowej jest niemożliwa) umieszczonym na balkonie, tarasie lub ścianie.
Energia słoneczna wykazuje wiele zalet do których należą:
Jak każda instalacja grzewcza również i instalacja solarna wykazuje pewne wady do których zaliczyc należy: